Японоос социализм үнэртдэг үү?

Соц нийгмийн үед бүх юм хаалттай мэдээлэл гадагшаа дотогшоо ч явж болохгүй бодсон санаснаа ч илэрхийлж чадахгүй гэх мэт сул талууд зөндөө байсан байх л даа. Гэхдээ бас сайхан зүйлс байжээ.
-Соц нийгмийн үед хүүхдүүд ах захаа мэддэг байж, ахмад хүнийг хүндэлдэг байж. Одооны ахлах сургуулийн байтугай бага ангийн хүүхэд хүртэл сургуулийнхаа цэвэрлэгчийг хэл амаар доромжилсон хэрэг сонсогдож л байх юм. Ээж шиг нь эмээ шиг нь хүнийг шүү. Тэгэхээр ахлах ангийнхан нь орцны үүдэнд битгий шүлсээ хаяад бай гэхээр хуц гэх нь аргагүй ч юм даа.
-Хүүхдүүд гадаа тоглохдоо айх аюулгүй байжээ. Би чинь гэрээ цэвэрлэчихээд дүүгээ дагуулаад оройн хоол хүртэл гадаа тоглодог байж билээ. Зуны орой сайхан шүү. Байрны гадаа хөгшид хүүхдүүд бужигналдаад. Аав ээж ажлаасаа ирэн иртэл тэгээд гадаа л байж байдаг байлаа. Согтуу галзуу хүн ч байхгүй, дайраад ороод ирэх машин тэрэг ч байхгүй. Ер нь аюул одооныхтой харьцуулахад харьцангуй бага байж. Одоо бол би лав 2 хүүхдээ хоёулахныг нь гадаа гаргаж чадахгүй ээ. Нэг согтуу нь байрны гадаа машинтайгаа хурдтай ороод ирвэл яах юм, нэг сэтгэцийн өвчтэй нь хүүхэд айлгаж ичээвэл яах юм гээд бөөн сэтгэлийн дарамт.
-Хүн бүр хор найруулалгүй урдах ажлаа үнэнчээр хийдэг байсан байхаа. Одоо чинь авч байгаа цалин нь амьдралд нь хүрэхгүй болохоор бас өөрийн шуналаасаа болоод хүн бүр ажлын байраа ашиглан ахиу мөнгө олох арга сэддэг болчихсон юм шиг байгаан. 100 айлын иргэний бүртгэл дээр явж байсан чинь 2 хүн хоорондоо тэгэж ярьж байсан "Эд нар чинь өдөр нь хувийн ажлаа шөнө нь эсвэл амралтын өдрөөр улсын ажлаа хийчихдэг юм шүү дээ" гэж. Мэдээж хошигнол байх л даа. Гэхдээ л үнэний ортой байх. Энэ татварын газрынхны дуулианыг харж байхад. Хэдэн төгрөг гэчихэв ээ, тооны машинд ч томдохоор мөнгөн дүн дуулдаад байх юм.
-Хот маань соц нийгмийн үед их цэвэрхэн байжээ. Үе үе суботник гээд л зарладагсан. Манайхаас айлын томоороо би л гардаг байлаа. Тэгээд айлын хүмүүстэйгээ нийлээд байрны гаднахаа зад цэвэрлэдэг байж билээ. Байрны дарга ...хүү гуай майжиг майжиг алхалаад "За одоо болно доо хүүхдүүд ээ" гээд явж байдагсан. Одоо ч орцны жижүүрт л найдаад юун суботник. Орцны үүдэн дэх цэцгийн мандал гэж тамхины үнсний сав шиг л юм байдаг болж. Очиж байгаад би харин тэнд нь цэцэг тарина гэж бүр заначихаад байгаа.
-Дүрэм журам хууль тогтоол яг дүрэм журмын дагуу үйлчилдэг байжээ. Одоо ямар сайндаа л Монголын хууль 3 хоног гэдэг үг гартлаа хуулиа хэрэгжүүлж байхав дээ.
Японд ирээд ажиглаж байхад дээр дурьдсан соц нийгмийн үеийн дурсамжууд харагдаад байх юмаа.
-Уламжлалаа дагаад ч тэр сургалт хүмүүжлийн ачаар ч тэр Япончууд ахмад ах зах хүнээ маш их хүндэтгэнэ. Хүүхдүүдийг заавал мэндчилж сургаж байна, ёслож сургаж байна. Ахмад хүнийг хүндэтгэх бол дээд зэргийн. Ахмад хүн юм хэлбэл юун тэгэж өөдөөс нь юм хэлэх.
-За гадаа тоглоход санаа зовох юм юу ч алга. Гараад л алга болно. Тэгээд хамаа намаагүй тоглуулахгүй, орой 5 цаг болонгуут гудамжинд байрлуулсан цагаан хоолойгоор хот даяараа дуу яваад хүүхдүүдийг гэртээ ор гэж дохио өгнө. Ороогүй хүүхдүүдийг нь ойр хавийн байшингийн сайн дурын харуул өвөө эмээ нар хөөгөөд оруулчихна. Үүнийг харахаараа манай хүн яг соц нийгмийн үе санаанд ороод байх юм гээд байдаг юм.
-Хааяа хот даяараа эсвэл тухайн хороо хорин нь ч гэх юмуу зохион байгуулаад бүх нийтээрээ цэцэрлэг парк саадан дахь хогоо цэвэрлэх аян зохион байгуулдаг юм. Тэр нь бас их хөөрхөн урамшуулалтай. Нэг уут дүүрэн хог түүвэл нэг ширээний сальфетка ч өгдөг юмуу. Ер нь орчин нь маш цэвэрхэн, хот тохижилтынхон байнга цэвэрлээд байгаа нь харагдахгүй ч хүмүүс нь ч хог тарьдаггүй, унагаасан хогоо бушуухан авчих ухамсартай байх юмаа.
-Дүрэм бол дүрэм, хууль бол хууль шүү дээ. Бүр ясын яс. Уучлаарай манайх ийм дүрэмтэй гээд тас гүрийчихнэ. Тэр дүрэм журмаасаа гадуур юм хийнэ гэж ойлголт байхгүй. Заримдаа энэ нь хүний сэтгэхүйг хэт хайрцаглаад барьчихсан юм шиг санагдаад байдаг юм.
Санаанд орж байгаа нь энэ хэд байна.