Tuesday, October 23, 2012

Очоод хийх зүйлс

Ерөнхийд нь хувийн ба хувьсгалын гэж 2 ангилж байгаан. Эхлээд хувийн ажлаа ярьдаг юмуу.
- 2 хүүхдээ монгол сургуульд нь оруулж зүгшрүүлэх.
Гадагшаа гэр бүлээ авч явсан чинь юм үзээд нүд тайлаад сайхан байгаа ч хүүхэд эх хэл соёлоосоо эрс холддог юм байна. Манай 2 одоо монголоор ярих гэж алаад хаяж байна шд. Охин эмчийн үзлэг гэж хэлэх гээд "эмнэлгийн үзэлбэр, эмчийн үзлэлт, эмчийн үзүүлэн..." гэх мэтээр монгол гэхэд ч хэцүү биш ч гэхэд хэцүү юм яриад байх юм. За хүү бол өөрт тохиолдсон нэг юмаа хэлэх гэж хошин шогийн тоглолт тоглоод унана. Уг нь би орой болгон ном уншиж өгөөд байгаа шдээ. Охин дүрс үсэг бичсээр байгаад монгол бичгийн хэв нь ёстой авах юмгүй болж байна. Ядаж байхад дөнгөж 2-р ангидаа оронгуутаа энд хүрээд ирсэн бичгийн хэв нь зүгширч амжаагүй байсан. Хүүхдүүдээ буцаад монгол сургуульд нь сургаж дасгахад дор хаяж 6 сар элбэг зарцуулах байхаа. За тэгээд ямар сургуульд сургах уу, сургалтын төлбөр гээд л...
- Би өөрөө ажил олж хийх.
Нээрээн би чинь одоо яанаа. Хуучин ажилдаа буцаж орно гэж хүмүүс ойлгоод байдаг юм. Манайх чинь хэт ардчилсан газар, юу гэж тэгэж хүний ажлын байрыг 2 жил хадгалаад сууж байхав, бас буцаад ирж байгаа хүнийг шууд ажилд нь буцаагаад авдаг тийм систем байхгүй. Ажлын байр гарвал шалгаруулалт зарлаад бусад хүмүүстэй хамт өрсөлдөөд орж чадвал тэр, чадахгүй бол уучлаарай. Яахав урьд нь энд ажиллаж байсан гэдэг нь ажлын туршлага дээр л давуу тал болно. Яг үнэнийг хэлэхэд манай гэрт нөхрийн орлогыг байр машин тавилга электрон бараа хүүхдийн төлбөр гэх мэт томоохон хөрөнгө оруулалтанд зарцуулж миний орлого өдөр тутмын хоолны мөнгө болдог болохоор би чинь цалингаас үнэн хараат аа. Тийм болохоор төрийн албаны бага цалингаар амьдарч чадахгүй л болов уу, гэтэл миний доор дурьдах хувьсгалын ажил намайг төрийн албанд ажиллахыг шаардаад байгаа юм. За дөхөж байтал учир нь олдох байгаа.
- Family planning
Очоод нэг 2-3 жил болж байгаад 3 дахь хүүхдээ гаргана. Хүн амаа өсгөе гэж бодож байвал гэр бүл 2-с дээш хүүхэдтэй байх ёстой гэнэ. 2 хүүхэдтэй байлаа ч хүн амын өсөлтийн индекс 0 л байдаг юм байна, учир нь аав ээж нь хөгшрөөд байхгүй боллоо гэхэд 2 хүүхэд тэднийхээ л тоог нөхдөг учраас нийт хүн амын тоо өсдөггүй юм байна. Тиймээс боломжтой гэр бүлүүд бол дор хаяж 3 хүүхэдтэй болох хэрэгтэй гэж байна шүү. Улс орнууд нийгмийн дундаж давхаргынхны хүүхдийн тоонд их анхаарал хандуулдаг юм байна, тэднийг л аль болох олон хүүхэдтэй болгомоор байдаг гэнэ. Харин хэт ядуу, нийгмийн эмзэг давхаргынхан өсөж үржээд байвал хэцүү гэнэ. Бөөн ажилгүй боловсролгүй ядуу хүмүүс л нэмэгдээд байдаг, нийгэмд сайн сайхан юм авчирдаггүй гэнээ.
Хувьсгалын ажил
-Гэр хорооллын эрүүл ахуйн стандарт
Миний гол зорилго бол гэр хорооллын нөхцлийг сайжруулах юм шүү дээ. Алийн бүгд нүх ухаад шууд бие засдаг, түүхий нүүрс түлж угаартаж суудаг, өвлийн хүйтэнд хөлдөх гээд зуны халуунд шатах гээд жаахан бороо орохоор урсчих гээд, харанхуй гудамжаар бүдчээд явж байхав дээ. Ядаж л гэр хорооллын нэг аятайхан жорлонгийн стандарттай болъё л доо. Яг л тэр стандартын дагуу л барих ёстой.
-Хогийг ялгадаг болох
Бүх ахуйн хогийг ялгадаг болгомоор байна. Энэ чинь нээг их тийм хэцүү дааж давшгүй нүсэр улстөрийн бодлого шаардсан зүйл биш шүү дээ. Хүнсний хог ба бусад гээд 2 ангилчихвал эхний ээлжинд их том дэвшилт. Бүх хогийн саваа 2 болгоод, айлууд 2 ууттай хог гаргаж хаядаг байхад л болоо. Дараа нь бусад хогийг нь ялгадаг болно биз. Яаж харин ийм болгох вэ. Очоод л хөлөө хүрэх газраар явж хүн амьтантай уулзана даа. 
-Орцныхоо гадна ёстой занаж байгаад цэцэг зүлэг тарина даа. Манай орцны үүд гэж зэрлэгэндээ даруулсан нуль шороо байдаг байсан, бодвол хэвээрээ л биз. Би хааяа мандлын цэцгийн үр аваад 1 давхрын айлдаа цацчихаарай гээд өгдөг байсан. Одоо очоод 2 хүүхэдтэйгээ газрыг нь цэвэрлээд янзалж байгаад зүлэг цэцэг тарина.
-Усны нөөц
Гадаргын ус хэрэглэдэг болмоор байх юм. Манай улсын, үгүй ядаж УБ-ын усны нөөц хэр байгааг судалж нийтэд ил тод болгомоор байна. Туул голоо тордож байгаад яваандаа гадаргын ус хэрэглэдэг болох юмсан. Бүх газрыг усны тоолууртай болгож усны үнийг нэмэх хэрэгтэй. Гэр хорооллын усны үнийг буулгах биш байрны усны үнийг нэмэх хэрэгтэй шд. Хаянхярваа гэж дурак мөрөөрөө далд орохгүй тэгэж тэнэгтсэн шүү дээ. Усны газрынхан нь ч эсэргүүцээд боож үхэхгүй юугаа ч хийцгээж байсан юм. Би энд боож үхэх гэж байхад.
-Хөрсний бохирдлын шинжилгээ
УБ хотын бүрэн хэмжээний хөрсний шинжилгээ хийлгэмээр байна. Хэр зэрэг бохирдож байгаан, бид юун дунд амьдарч байгаагаа мэдмээр байна шд. За агаарын бохирдол бол 12-р 1-р саруудад байж болох дээд хэмжээнээс 100-150 дахин хэтэрдэг юм шүү дээ. 2 дахин ч биш, 100-аар биш, 100 дахин. Агаарын чанар муу биш, маш муу биш, хүний биед онц ноцтой хортой, аюултай түвшинд хүрдэг. Бүр манай өмнөх гадаад дарга би ийм аймаар агаартай газар амьдарч чадахгүй өөр улс руу томилж өгөөч гэсээр байгаад явсан шүү дээ. Энэ муу агаар дахь хүнд металууд хортой бодисууд хөрсөн дээр бууж л байж таараа.
-Агаарын бохирдол ба эрүүл мэнд
Агаарын бохирдол хүн амын эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлж байгааг судалмаар байна. Жил болгон хичнээн хүүхэд ханиад нь хүндэрч хатгаа болж эмнэлэгт хэвтэж байна, хичнээн хүн тоос шороо шарилжны харшил шинээр тусч байна, хичнээн хүн уушгины хорт хавдар тусч байна, үүнд агаарын бохирдол нөлөөлж байна уу. Одоо болтол нэгдсэн судалгаа байхгүй байгаан. Эсвэл байдаг ч олон нийтэд мэдэгдэхгүй байна.
Энэ хувьсгалын ажлуудыг шууд очоод пижигнэтэл хийгээд унахгүй байх л даа. Гэхдээ болгохын төлөө зүтгэж тодорхой хэмжээгээр өөрийн хувь нэмрээ оруулмаар байна. 
Гэх мэт зөндөө санаж бодсон зүйлс байна. Очоод үзэж тарна даа. Монгол яваад ирсэн найзаасаа монголд ямар байна гэсэн амьдрал буцалж байна гэсэн, очиж амьдрал буцалгах юмсан.

9 comments:

edna said...

хогийг 2 жилийн өмнөөс ч билүү ялгаж бгаа гээд бсаншд больчихсон юм болвуу?

2р ангийн хүүхэд тм хурдан мартаж бнауу монгол хэлээ

монголд 3 дах хүүхдийн бодлогыг дэмждэг бол. Сургууль цэцэрлэгийн төлбөр гээд бүгд аймаар хөнгөлөгддөг сайхнаа. японд тм блоод л ихэьчлэн 3 хүүхэдтэй бдаг бхаа

Aamregled said...

маш сайн байна
өөрөө ер нь экологийн чиглэлээр л сурдаг юм аадаа энэ чинь маш хэрэгтэй мэргэжил...
шүү
бид хүлээж байна

byambaa said...

minii tolgoid bas 3 dahi huuhed toruuleh gesen bodol uyatai bdiishd, uchir ni 10 jild ali hicheeliin bagsh bilee dee tegj bsiin. hun amiin usult bol 31s deesh huuhed toruulj bj ihesdeg gej bsn setgeld uldchihsen kkk, teheer heden jiliin daraa 3 dahi huuhdee toruulnee.

huuhdiin surguuli gej ih hetsuu asuudal bnaa, bid bas harihaaraa yaahiin buu med, aigaad bodohgui bgaa kkk

huvisgaliin ajil bol ih bnaa bna...

Тэмээчин бүсгүй said...

Мундаг байна шүү. Амжилт хүсье.

Монголд амьдрал буцлаал гадаадад одоо зүгээр хөвж байгаа юм шиг л байдаг шүү тээн.

hina said...

ymr saihan yum be ger horoolliig gadaaduudiin housetai horoolol sgig l bolgochmoor bdgiin xexe tiim boloh hetsuu l bh da thde tgd gudamig ni tsementled l bohirin hooloi ustai ni holbood ughud l humuus uchira olod tseverhen amidrad bj boloh l yum shig.bohiro yaay gdg bolhor hashaagaa tsementled tsetserhegjuled tohijuulah ni hetsuu bdgiim shig sanagddin.

mongolbusgui said...

AMjilt husye! Tuluvlusun bolgonoo biyeluuldiim shdee :) Ecology manaid chuhal sedev shuu, heregtei FIELD deer ajillah gej zorig shuluudsand n bayartai baina. Hamgiin chuhal n boloh 3 dahi huuhed gedeg chini hamgiin tom ajil shuu, :). Masteraa hamgaalaad nutagtaa ochood sain amarch baij huuhdee gargaarai, ingej gadaad surch bgd shuud huuhed garguul yadargaa yasandaa ordii shdee, biyee hamgiin turuund bodooroi!

alice said...

Bi ch ug ni 3daxia gargachmaar sanagdaad l bdag bolson ch urag xevliidee amigyi bolox toxioldol mash ix bgaagaas aigaad bna, tyynees gadna odoo 2 xyyxdiin surguuli, tsetserlegiin tulburt jildee 5-6 saya orchim tugrug zartsuulj bgaa boloxoor sanxyygiin berxsheelees bas aigaad bx yum. turuud gertee udaan suuj chaddaggyi zan, xyyxed xarj ugux xyngyi xetsyydexee bodoxoor bas l asuudal bolood bdag, ingeed l yaaxaa medexee baichixaad bna doo. Bas chinii ene agaar, xursnii boxirdol mash ixeer ailgaj bgaa shyy.

Unknown said...

Japand hogoo yalgana gej bas l super shuu tiim ee. Er ni japan arai l tasarhai super sanagdaad irj baigaa nadad suuliin yed, kkk.

Anonymous said...

2р ангийн хүүхэд байтугай 6р ангийн манай дүү (12 настай) Япон яваад 5 жилийн дараа ирэхдээ ганцхан "Эмээ" гэдэг үгтэй ирсэн. Харин ч 2р ангийн хүүхэд 2 үг холбоод хэлж байгааг нь би их юм гэж бодож байна. Таны төлөвлөгөө их гоё юм аа. Амжилт хүсье