Ном

Хүн сургуулиа төгсөөд, хүнтэй суугаад, бас дарга болохоороо ном огт уншихаа больчихдог юм байна. Гэтэл яг энэ 3 тохиолдолд л харин ч хамгийн их ном унших ёстой гэнээ. Яагаад энэ 3 тохиолдохоор ном уншихаа больчихдог юм болоо гэсэн чинь завгүй болчихсон гэнээ. 
Бодоод байсан чинь би амьдралдаа уншсан ихэнх номоо 10 жилдээ л уншсан юм билээ. Монгол хэлний номон дээрх өгүүлбэр зүйн дасгалын өгүүлбэрийг ямар зохиолынх болохыг нь шууд хэлдэг байлаа. Аав ээж 2 номын цагаан солио тусчихна гээд сүүлдээ намайг ном уншихыг хориглоод. Би чинь суусан ч боссон ч идсэн унтсан ч ном шагайгаастай байсан болохоор тэгсэн юм болов уу. Шаал худлаа юм ярьж хүн хориод, миний л мэдэхийн тийм өвчин туссан хүн алга. Ганц би ч биш миний үеийнхэн бүгд л тэгэж уншдаг байсан даг. Тэгэж хорьсон ч гэсэн миний орны гудсан доогуур дүүрэн ном, хувцасны шүүгээ нэг эвхээстэй хувцас нэг ном гэдэг дараалалтай, 00 дотор почки дотор гялгар ууттай ном нуучихсан байдаг л байлаа. Ямар сайндаа хажуу айлын эгч орж ирчээд ээж намайг ном уншлаа гэж загнаж байгааг сонсоод "Хүн чинь хүүхдээ ном унш гэж загнадаг байхад чи ном уншлаа гэж загнаж байдаг" гэдэгсэн. Аргагүй ч юмуу, би чинь Монте-Кристо гүнг 3-р ангидаа уншиж байлаа шд /дараа нь зөндөө удаа дахиж уншсан/. 4-р ангид байхдаа гараа хугалаад, аав ээж хоёр чинь надад 75-аараа бууж өгөөд миний охин яамаар байна хүссэнийг нь биелүүлье гэхээр нь тэр шүүгээний араар нуусан ном аваад өг дөө гэж байлаа. Тэгэж уншаад л байсан мөртлөө одоо бодож байхад уншиж амжаагүй ном зөндөө байнаа. Дараа нь англи хэлний зах зух гадарладаг болоод эх хэл дээр нь ном унших дуртай болсон юм байна. Би чинь мөхөс буурай хүн болохоор одоохондоо англи хэлээс өөр хэл дээр ном унших чадалгүй л байна даа, бусад хэлнүүд нь мэндээс цаашгүй. Одоо харин ном унших гэхээр миний толгой хүлээж авахаа больчихсон ч юм шиг санагдаад байх юм. Хөлдөж мөлдөөд биш л дээ. Сүүлийн үеийн номнууд нэг л санаанд хүрэхгүй юмаа. Эхний өгүүлбэрийг уншаад л эсвэл гарчигийг нь хараад л өө энэ ч мөнгөний ном байна, өө энэ ч орчуулга биш оршуулга байна, өө энэ ч дээ найруулга гэж авах юм алга хэн редакторлодог байнаа гэж голж шилсээр байгаад авах ч юм олдохгүй юм. Хүүхдийн номнууд бол ёстой болгоомжтой сонгохгүй бол хэл гэж мод, хүүхэд байтугай би ч уншаад ойлгохгүй байгаа юм чинь. Нөхөр сая ирэхдээ охинд хэдэн үлгэрийн орчуулгын ном авчирч өгсөн чинь зүгээр л хог.  Хайран цаас л гэж бодлоо. Хауфын үлгэрийг л орчуулсан царайтай юм шиг байгаан. Тэгсэн миний багадаа уншиж байсан Хауфын үлгэр мөн үү гэж бодох шахлаа, бараг шинээр зохиочихсон юм биш үү? Хэл найруулга нь яасан ч модон юм, дандаа байв байв гэдэг төгсгөлтэй, ядаж байхад номных нь гарчиг нь хүртэл Хуафын үлгэр шүү хахаха. Ийм юм уншсан хүүхэд тэр агуу хүний гайхамшигт сайхан үлгэрүүдийг яаж амтархаж сонирхож, цаашаа яах бол гэж тэсэн ядан унших болж байнаа. Яг үнэнийг хэлэхэд Хауфын үлгэрүүд манай охинд томдоно л доо, өсвөр насныхан л уншвал зүгээр юмуу. Одоо харин буцаж очихоороо монгол хэл дээр зохиогдсон номнуудаас сонирхоё гэж бодоод байгаа орчуулга нь бүтэхгүй юмаа гэхэд зохиол нь гайгүй байлгүй дээ.
Дээр үеийн сонгодог зохиолууд ч гэж зохиол байж, орчуулга ч гэж орчуулга байж дээ. Соц нийгмийн үеийн ганц сайхан юм нь хүмүүс ажлаа хийсэн шиг хийдэг байжээ. Энэ номыг орчуулсан болоод бушуухан зарж мөнгө олъё гэсэн ойлголт байх биш, орчуулагч нар нь ч редакторыг нь хийж байгаа хүмүүс нь ч аугаа хүмүүс байсан юм байна. Тэр үеийн сайхан сайхан номнуудыг яг тэр чигээр нь дахиад хэвлэдэггүй юм байх даа. Тийм сайхан юм уншаад өсчихсөн бид нар чинь одооны энэ модон хэллэгтэй оршуулгын номнуудыг гололгүй яахав дээ.
Ном орчуулна гэдэг тийм амар ажил биш шүү дээ. Нэрийг нь сонсоод л биширмээр хүмүүс хийдэг байсан ажлыг одоо бараг хүн болгон л хийдэг болсон юмуу даа.