Төрсөн өдрөө тэмдэглээд

гэж хэллүү? Би нь төрсөн өдрөө тэмдэглээд ээ. Нөхөр ирэхээрээ л нөхөж тэмдэглэж өгнө биз, тэмдэглэхгүй ээ яадгийн гээд нэг тунирхмар аядаад байсан чинь нөхөртэй нөхөргүй сайхан найзуудынхаа буянаар анхны гадаадад тэмдэглэсэн төрсөн өдөр маань мартагдахгүй сайхан болж өнгөрлөө. Эхний өдөр нь сургуулийн найз Лаос, Грек, Энэтхэг гуравтай нэг япон авгайгийнд очиж сайхан идэж ууж ярьж сууж өнжлөө. Дараагийн өдөр нь нэг хөөрхөн блогчин охинтой сайхан амттай хоол хийж идэнгээ авчирсан тортыг нь идэж амаа цууртал ярьж хонолоо.  

Сайхан байсан шүү сайхан байсан.  

Японы АТМ

Банк болгон өөр өөрийн АТМ-тэй, гэхдээ тэр болгон нь бие биенийхээ картыг уншихгүй, харин олон улсын Visa, Mastercard, JCB бол уншаад байна. Та банкинд данс нээлгэлээ гэхэд тэр дор нь дансны дэвтрийг чинь өгнө (манайхаар бол хадгаламжийн дэвтэр) бас cash card гээч карт заавал өгдөг юм, гэхдээ тэр нь 7 хоногийн дараа гэрт чинь шуудангаар очно. Тэгэхээр та хадгаламжаасаа мөнгө авах мөн хийхдээ хадгаламжийн дэвтэр карт 2-оор харьцана гэсэн үг. Мөн банк болгон нь манайхаар Виза карт нээлгээрэй гээд зөндөө рекламдана. 

За АТМ-ууд нь хадгаламжийн дэвтэр карт 2-оо хоёуланг нь уншина, бас мөнгө хийж болдог нь сайхан. Бид чинь хадгаламжиндаа мөнгө хийх бол заавал банкны салбар луу очих хэрэгтэй болдог биз дээ. Харин эндэхийн АТМ-уудын ганц таалагдахгүй байгаа юм нь ажиллах цаг нь. Бүх АТМ нь өглөө 9-18 хүртэл л ажиллана. Амралтын өдөр үдээс өмнө л ажиллана, зарим нь бүр амралт баярын өдөр огт ажиллахгүй. Тэгээд бусад үед нь хаанаас мөнгө авах вэ гэж үү. 24 цагийн дэлгүүр бараадна даа. Эсвэл томоохон худалдааны төвүүд доторх АТМ-ууд байна. 

Эдний 24 цагийн дэлгүүр буюу Комбини нь (Convenient store гэдэг англи үгнээс хувирсан үг) нэг сайхан юм нь төрөл бүрийн үйлчилгээтэй. Тэнд та картнаасаа мөнгө авч болно, юм хувилж канондож болно, зураг угаалгаж болно, хоол идэж болно, байрныхаа ток ус газ гар утасныхаа төлбөрийг бүгдийг нь төлчихөж болно, бас хэр баргийн ойр зуурын хэрэгцээт зүйлс цөм бүрэн байна. Зүү утаснаас авахуулаад хоол унд архи дарс чихэр жимс, CD, DVD, бүр гар даарсан үед бээлий хүртэл байна. Family mart, Seven eleven, Daily Yamazaki, Mini stop, АМ РМ гэх мэт сүлжээ дэлгүүрүүд хаа сайгүй, бас дотор нь байх барааных нь нэр төрөл бүгд адил. 

Гэхдээ Комбини дэлгүүрийн АТМ-ээс мөнгө авахад үнэн шог юм нь 9-18 цагийн хооронд авбал хэдэн иен ч бай 105 иен суутгана, орой 6-аас хойш эсвэл амралт баяр ёслолын өдөр 210 иен суутгана. Бас зарим баярын өдрөөр зарим банкны карт үйлчлэхгүй. Жишээ нь та Шуудан банкны карттай байлаа, шинэ жилээр мөнгө чинь дуусаад 1 сарын 2-нд комбини ороод мөнгө авах гэтэл АТМ картыг чинь буцааж гаргаад байна, яачих ваа энэ чинь гэсэн чинь комбинигийн ажилтан гүйж ирээд АТМ-ын дээр байдаг рекламны дэлгэц рүү заагаад байна. Би тэр дэлгэцийг нь зөвхөн реклам л гардаг гэж боддог байсан чинь тэрэн дээр чинь тухайн АТМ-р аль аль банкны картаар үйлчлүүлж болох вэ гэдгээс гадна аль нэг банк нь мэдэгдэл гаргасан бол тэр нь зарлагдаж байдаг юм байна л даа. Тэгсэн өнөө муу Шуудан банк чинь 12 сарын 31-ны оройн тэдэн цагаас 1 сарын 4-ний өглөөний тэдэн цаг хүртэл ямар ч АТМ-ээр үйлчлэхгүй ээ гэчихсэн байдаг байгаа. Тэгэхээр тухайн банкны өөрийнх нь АТМ-ууд хаалттайгаас гадна комбинид байгаа АТМ-ууд ч гэсэн тэр банкны картыг уншихгүй болчихож байгаа юм. Яаж ингэж зохицуулдаг юм бүү мэд. 

За тэгээд аль нэг банкны карттай бол тэр л банкныхаа АТМ-аас мөнгөө авч байсан нь дээр юм билээ тэгэхгүй бол суутгал нь дэндүү өндөр. Би энд ирсэн цагаасаа хойш 3000 иен зөвхөн ийм комбинигийн АТМ-аас мөнгө авсны төлөө суутгуулсан байгаа юм чинь. Бас банкны АТМ-ууд нь ажиллах цаг нь үнэн хязгаарлалттай. Уг нь Япон чинь safety талдаа их л сайн улс мөртлөө яагаад мөнгөний АТМ-ууд нь ийм богино цагаар ажилладгийг бүү мэд. Манайд чинь 24 цагийн АТМ хаа сайгүй байдаг биз дээ хулгай дээрэм ихтэй улс гэхэд.  

Тэр бөх хэний хэн бэ?

гэдэг шиг Алимаа эгчийн нэрний тухай постыг уншсан чинь гэнэт өөрийнхөө тухай бичмээр санагдаад явчихлаа. Хүмүүс блог нээхдээ ихэвчлэн хуурамч нэр юмуу хоч нэрээр нээдэг. Би энэ жишгийг л дагасан л даа. Харин миний жинхэнэ нэр бол хорвоод хосгүй гайхалтай ховор нэр юм байгаан. Миний амьдаа Монголд 4-хөн байдаг. Би бүр шүүлгэж үзсэн юм чинь. Ард нь жаахан дагавар залгаад ялимгүй өөрчилснийг нь оруулж тоолоогүй л дээ. 

Би чинь Гүррагчааг сансарт нисээд бууж ирээ ч үгүй явж байхад нь төрсөн юм шүү дээ. Тэгэхээр уг нь бол ямар нэг сансар огторгуйтай холбоотой нэртэй байх ёстой ёо доо? Эмнэлгийнхэн надад Сансармаа гэдэг нэр өгнө гэж дайраад ээж үгүй гэж тас гүрийсээр байгаад эмнэлгээс гараад гэртээ ирж л дээ. Тэгээд гэр бүлийн анхны бяцхан гишүүнд нэр өгөх чухал ажилд хүн бүр татагдан оржээ.  Хүн бүр л нэг нэр хэлээд байж, тэгсэн чинь ном зохиол оролддог манай авга ах ерөөсөө л "..." гэдэг нэр өгье гээд аавын талынханд бүгдээрэнд нь энэ нэр маш их таалагдаад хадмындаа байсан ээж маань ганцаараа эсэргүүцээд хүчин мөхөсдөөд энэ нэрийг өгчихсөн юм гэдэг. Ээж маань гомдсондоо уйлсан гэдэг шүү. Харин би бол энэ нэрэндээ мааш их хайртай. 

Дашрамд хэлэхэд манай нөхөр бас Гүррагчаагийн үйл явдалтай ойролцоо төрсөн болохоор бас сансар огторгуйн нэртэй юм байгаан. Тэгээд би тоглоомоор хэрвээ би Сансармаа гэдэг нэртэй байсан бол яах вэ гэсэн чинь, одоо яахав дээ хүүхдүүддээ гаригийн нэр л өгөх байсан байх даа гэсэн шүү. Хэрвээ тэгсэн бол манай гэрийнхэн гэж бөөн астрономийн нэртэнгүүд л байх байж дээ. 

Бичиг цаас, хариуцлага

Балай юмаа, хихихи. Уржигдар юм уншаад үүрээр 5 цагт унтсан чинь өглөө сэрүүлгээ сонсолгүй нам унтаад охиноо Пүрэв гаригийн хичээлийг нь таслуулчихсан ккк. Яанаа, зэрлэг танхай ээж байнаа энд. Тэгсэн багш нь утасдаж байна, яасан бэ, яагаад хэлэлгүй хичээлдээ ирсэнгүй вэ гэнээ. Үнэнээ л хэллээ. Маргааш хичээлийн жилийн сүүлийн өдөр заавал явуулаарай гэж байна. Энд нээрэн нэг сайхан юм нь хүүхэд хичээлдээ явж чадаагүй өдрийнх нь орой нь ангиас нь нэрийг нь бичсэн тусгай цаасан дээр тэр өдөр орсон хичээл дээр юу хийснийг нь жагсааж бичээд өгсөн даалгавартай нь цуг том дугтуйнд хийгээд шуудангийн хайрцганд авчраад хийчихдэг юм. Харахаар хүүхдийн бичиг байдаг, бодвол өнөө ангийн ахлагч нь бичдэг юм шиг байгаан. Тэгэхээр хүүхэд тэндээс харж байгаад хичээлээ нөхөх боломжтой. Энэ уламжлалыг монголын дунд сургуулиудад нэвтрүүлмээр байгаа юмаа. Гэхдээ энд бол хүмүүс нь хариуцлагатай, үнэхээр хүндэтгэх шалтгаантай хичээлдээ ирээгүй болохоор ингэж бичиж өгч байхад ч урамтай байх л даа. Тэрнээс биш манайхан чинь бас хүнд гарууд шүү дээ, хичээлээ таслаад алга болсон танхай нөхдүүдийн даалгаврыг нь бичээд гэрээр нь тарааж явбал ёстой барагдахгүй ажил болох байхаа нэг бодлын.
Өнөөдөр 5 дахь өдөр сургуулийн цэцэрлэгт хүүхдээ оруулах гэж анкет бөглөж материалаа аваачиж өглөө. Ёо ёо хэдэн хуудас анкет бөглөв өө? Яасан ч хариуцлагатай юм, яасан ч их материал бүрдүүлдэг юм, анкет нь гэхэд хичнээн ч их юм асуудаг юм, очоод үзсэн чинь 30-хан хүүхэдтэй жижигхэн цэцэрлэг байж. Эд нар нээрээ бичиг цаасны ажилд үнэн дуртай улс шүү.
1. Хүүхдийн карт  - 1 (гээд анкет)
2. Хүүхдийн карт - 2 (гээд анкетын үргэлжлэл, энд нь хоол иддэг хэлбэр, халбагаар идэх үү, савхаар иддэг үү, хүний тусламжтай иддэг үү гэх мэт, унтахдаа дуртай юу, яаж унтдаг вэ, бие засахдаа хүний тусламж авдаг эсэх, памперс хэрэглэдэг эсэх, юм уухдаа аягаар уудаг уу, угжаар уудаг уу, дуртай тоглоом нь юу вэ, онцгой зан чанар бий юу, дуртай юм нь юу вэ, дургүй юм нь юу вэ гэх мэтийн хувийн зан чанар, дадал зуршилтай нь холбоотой бөөн асуултууд байгаан)
3. Эрүүл мэндийн түүх (бөөн өвчний нэр, туссаныг нь дугуйлаад явна, бас бүх вакцины нэр)
4. Харшлын анкет (харшилтай эсэх, хэрвээ харшилтай бол юунаас гээд бөөн хоол хүнсний нэр)
5. Яаралтай үед холбоо барих карт (өөрөө хэн нь болох, хаяг, сургууль болон гэр гар утас, бас дахиад өөр нэг хүний нэр хаяг утас)
6. Хүүхэд ямар нэг байдлаар эмнэлэгт хүргэгдсэн тохиолдолд эмнэлэгт өгөх emergency contact card
7. Эрүүл мэндийн шалгах хуудас (үүнийг тухайн үед цэцэрлэгийн эмч ирж хүүхдийг маань үзээд бөглөх юм билээ, өндөр жин, хэвийн температур гэх мэт)
8. Онцгой хоолны дэглэм шаарддаг хүүхдэд зориулсан хоолны дэглэмийн тухай дахиад 3 хуудас анкет (үүнийг хэрэглэх шаардлагагүй бол бөглөхгүй)
9. Цэцэрлэгт явах хуваарь (буюу сарын календарь, өдөр бүр нь тэдээс тэдэн цагийн хооронд явна гэж бөглөж өгнө)
За тэгээд мэдээж энэ олон анкет цаастайгаа хамт бас дахиад баахан цаас ном дэвтэр өгч байгаан. "..." цэцэрлэгийн гарын авлага гэсэн ном, үүн дотор нь анх цэцэрлэгт орохын тулд ийм ийм алхмаар ингэж явна, манай цэцэрлэгийн удирдах зөвлөл хуралдаж авах үгүйгээ шийднэ, цэцэрлэгийн жилийн ажиллах хуваарь, баяр ёслолууд, өдөр тутмын үйл ажиллагааны хуваарь, цэцэрлэг дээр хүүхэд өвдөх юмуу гэмтэж бэртвэл авах арга хэмжээ, цэцэрлэгт ирэхдээ ийм ийм хувцас юм хум авчирна, өвдсөн тохиолдолд ийм ийм шинж тэмдэг нь арилтал цэцэрлэгт ирж болохгүй гэх мэт, цаашилбал төлбөр ялбарыг сайхан дэлгэрэнгүй тайлбарлаад өгчихсөн байгаан. Тэгээд ирцийн дэвтэр, цэцэрлэгийн төлбөрийг суутгаж байх банкны дансны мэдээлэл бөглөх хуудас болон түүнийг хэрхэн бөглөх англи хэл дээр заавар, цэцэрлэгт бүртгүүлээд хүүхэд явж эхлэх хүртэл ямар ямар алхам дамждаг юу хийх ёстой, ямар ямар бичиг цаас бүрдүүлэх ёстой, хэзээ хэрхэн ярилцлаганд орох (цэцэрлэгт ороход хүртэл хүүхэдтэйгээ хамт ярилцлаганд орно шүү дээ) гэх мэт заавар бүхий бас 3 хуудас цаас гэх мэт. Энэ бүгдээс та бүхэн Япончууд хичнээн их хариуцлагатай хүмүүс болохыг мэдэрч байгаа биз дээ. Монголын цэцэрлэгийн талаар маш өргөн туршлагатай миний хувьд бичиг цаасыг нь хараад бараг л шоконд орохоо шахлаа шд. Авч хэрэгжүүлмээр юм их байнаа. 

Олон амралтын өдөртэй

энэ Япон улс чинь. Тэгээд тэр олон баяраараа яаж байна гээд харжээ байхад гэр бүлээрээ ийш тийшээ явж байна, дэлгүүр хоршоо хэсч байна, парк сааданд салхилж зугаалж байна. Гэр бүлтэйгээ л хамт өнгөрүүлэх юм. Ийм амралтын өдрөөр л гэр бүлтэйгээ байх боломж олддог юм шиг байгаан. Бодоод байсан чинь хэт их ажлын ачааллаас хүчээр салж тархи толгойгоо амрааж хүүхэд гэр бүлтэйгээ ганц өдрийг ч болсон хамт өнгөрөөх зорилготой юм шиг байгаан. Иймэрхүү баярын өдрүүдээр дэлгүүр хоршоо пиг шүү дээ. Эдний дэлгүүрийн комплексууд нь их гоёо бүх юмтай. Өмсөж зүүх хувцасны дэлгүүр, идэж уух хоол ундны газар, кино театр, хүүхэд саатуулах газар, бүр нохой харж өгдөг газар хүртэл байна гээч. Ийм том том комплексууд нь хаа сайгүй бараг метроны буудал болгон дээр байгаа байх, тэгээд хүн ам ихтэй болохоор ашиг орлого тасардаггүй байх л даа. Ер нь хот тосгод нь вагон буюу метроны буудал руугаа төвлөрсөн байдалтай.
Японы вагон бол бидний мэддэг вагоноос тэс өөр шүү дээ. Ерөнхийдөө 3 ангилж болмоор. Хол хол хотын хооронд явдаг шинкансен гээд хурдан вагон. Энэ нь аймаар үнэтэй. Бид хэд хэзээ нэг цагт шинканзенээр Осака орно доо гэж мөрөөдөөд л байна. Дараа нь бидний өдөр тутамдаа хэрэглэдэг денша буюу жирийн вагон ч гэх юмуу метро ч гэх юмуу. Ухаандаа Амгалан, Налайх, Тэрэлж, Эмээлтээс хотын төв Их дэлгүүр Багшийн дээд рүү шууд явчихдаг метро. Харин 3 дахь нь яг Токиогийн төвөөр байдаг өөрсдөө subway гэж нэрлээд байгаа юм жинхнээсээ метро. Энэ нь зүгээр деншагаа бодвол зөвхөн Токио дотор явдаг юмуу эсвэл зүгээр нэр нь л өөр ч юмуу. Токио руу орохоороо газар доогуур орчихдог болохоор метро гээд хотоос гарахаар зүгээр ил газар дээр явдаг болохоороо денша гээд байгаа ч юмуу. Одоо болтол ялгааг нь сайн олоогүй л байна, суугаад л яваад байгаа.

Сонин сайхан...

гэвэл манай хүн ахиад л Монгол яваад өглөө. Яг миний төрсөн өдрөөр шүү. За яахав яахав, ганцаараа 2 хүүхэдтэйгээ сайхан тэмдэглэнээ. Тэгсэн чинь 30-аас хойш төрсөн өдрийг тэмдэглэдэггүй юм гээд хэн ч билээ хэлсэн санагдаад байх юм. Хичээлээр ч онц сонин юм алга, төгсөж баярлалдсан баахан Япон оюутнууд л байна. Урьдны постоор яагаад цөс өвдөх тухай оруулсан бэ гэвэл Мартаар эгч баярладаг баатар болоод төмсний нухаштай монгол хонины махтай хуушуур хийгээд идчихсэн чинь хурцдаад шар маранд хүрсэн юм байлгүй баруун мөөмний доор аймаар өвдөж хоноод. Цөс өвдөж байна гэдгийг нь огт мэдсэнгүй, өглөө нь ээжээс асууж байж мэдлээ шд. Тэгээд нэт ухаж мэдээлэл харсан чинь ер нь л хоол ихдээд хөдөлгөөн дутагдвал цөс өвддөг юм байна гэж ойлголоо. "Хөдөлж үхдэггүй хөшиж үхдэг" гэж яасан үнэн үг вэ. Хөдөлгөөн дутагдснаас бүх өвчин үүсэх юмаа. 

Өнгөрсөн долоо хоногт сургуулиас зохион байгуулсан аялалд гэр бүлээрээ оролцож Токиогийн булан үзэж эдний алдартай Ажиномото гээд хүнсний үйлдвэрээр зочиллоо. Зураг оруулах гээд аппаратаа хайгаад байсан чинь нөхөр аваад явчихсан байна шд. Ирэхээр нь зураг оруулнаа. Гэхдээ тэр компани дотор бол зураг авч болдоггүй юм билээ. Зүгээр хашаан дотор нь модны зураг авах гэсэн чинь л боль гээд орилоод байгаа юм чинь. Сайхан инээсэн хэдэн хүүхэн зүгээр л хашаад хашаад туугаад туугаад тодорхой маршрутын дагуу хэдхэн юм үзүүлээд явчихсан. Хамгийн сүүлд нь хүний нөөцийнх нь нэг хүн пресентаци хийгээд биднээс feedback бөглөж өгнө үү гээд цаас өгөөд байхаар нь харсан чинь нуль headhunting асуултууд байж билээ гэж. Та төгсөөд Японд ажиллах хүсэл байна уу, ажиллавал ямар нөхцөл шаардах уу, манай компаниас ажил санал болговол энд ажиллах уу өөрийн улс дахь салбарт ажиллах сонирхолтой юу яагаад гэх мэтчилэн. Тэгснээ хамгийн доор нь ажилд орохтой холбоотой асуудлаар надтай холбоо барина уу гээд өөрийн имэйл утсаа бичсэн байсан. Ер нь бусад их сургууль дээр яадгийг мэдэхгүй юм, манай сургууль дээр лав байнга янз бүрийн компаниас ажлын байрны талаар (job offering) ирлээ сонирхсон оюутнууд тэр байшингийн тэр давхарын өрөөнд очно уу гээд зар ирээд байдаг юм.
Нөхөр Монгол руу аялал жуулчлалын үзэсгэлэн яармагт оролцож хэдэн кемптэй гэрээ хийнэ гээд алга болж өгсөн. Тэгээд явахаасаа өмнө баахан жуулчны бааз руу утасдаж юм хум асууж байхад нь би нэг юм ажиглалаа. Үүргэвчтэй аяллаар энд тэндэхийн жуулчны кемп дээр очихоор байр хоолоор үйлчлэхээс гадна янз бүрийн хөөрхөн жижигхэн үзүүлбэр үзүүлээд ирсэн хэдэн жуулчдаа уйдаахгүйхэн байлгаж байгаад хэдэн төгрөгийг нь саачих бодлого явагддаг нь илт харагддаг. Сургуультай заан сармагчин, үндэсний дуу хөгжмийн тоглолт гэх мэт. Харин манай монголын жуулчны баазуудад огт тийм юм байдаггүй нь мэдрэгдлээ. Нөхөр л хэдэн жуулчнаа нэг кемпэд аваачиж юу үзүүлж 2-3 хонуулчих вэ гэж толгойгоо гашилгасан хүн л байх юм. Харин нэг сайшаалтай юм нь одооны хөдөөний айлууд чинь сайхан цэвэрхэн илүү гэр бэлдээд гадаадын жуулчдыг нүүдэлчин амьдралтай танилцуулж түр амьдруулдаг болсон юм гэнэ. Тэгээд байр хоолоо хоногоор нь тооцоод явчихдаг. Гадаадууд ч их дуртай байдаг гэнэ.
Миний утасны нэт бүтэн сар алга болчихоод энэ сарын эхээр л орж ирсэн шүү. Хэл устай бол залгаад юмуу очоод сайхан хэрүүл хиймээр л байх юм, даанч чадахгүй болохоор огт хэрэглээгүй сарын интернэтийн багц 4200 иен төлдөг л байх даа. Та нар цаанаас нь хүний нэт хааж хаячихаад юугаа авах гээд байгаан би төлөхгүй гээд хэрэлдмээр байх юм яах вэ хихихи ам загатнаад гээд байхгүй юу. Энэ Согтуубанкны үйлчилгээ сүлжээ мүлжээ гэж согтуу гарууд шиг байх юмаа. Softbank-ыг манай хүү Согтуубанк гэдэг юм. Энэ япончууд чинь англи үгийг их сонин хэлдэг юм, тв-гээр софту банку гээд реклам нь гарахаар манай хүү дандаа согтуубанк гэж  сонсоно.  

Цөс яагаад өвддөг вэ?

УКТЭ-ийн мэс заслийн тасгийн эрхлэгч, их эмч Л.Амгалан: Цөсний хагалгаа хийлгэж байгаа хүмүүсийн ихэнх нь хоол тэжээлээс болж өвчилсөн байдаг

2008 оны 3-р сарын 26

-Танд энэ өдрийн мэндийг хүргэе. Манай сонины "Мэргэжлийн эмч" булангийн зочноор та уригдаад байна.
-Баярлалаа. "Хань" сонин ийм булантай болж байгаад баярлаж байна.

-Хоёулаа яриагаа цөс хүний биед ямар үүрэг гүйцэтгэдэг вэ гэдгээс эхлэх үү?
-Цөс хүний хоол боловсруулах эрхтний нэг хэсэг юм. Гаднаас идсэн өөх тосыг боловсруулахад цөс оролцдог. Цөс элэгнээс үүснэ. Үүссэн цөс, цөснийхөө уутанд байнга хуримтлагдаж байдаг. Хүн өөх тостой хоол идэхэд цөсний уут агшиж, цөсийг 12 хуруу гэдсэнд оруулж, задалдаг үүрэгтэй эрхтэн.

-Цөс нь дотор эрхтнүүдээс эмзэг эрхтэн үү?
-Хүнд илүү эрхтэн гэж байдаггүй. Өөх тостой хоолийг задалж, шингээж боловсруулахад хамгийн чухал үүрэг гүйцэтгэж байдаг эрхтэн бол цөс шүү дээ.

-Цөсийг өвчлүүлдэг ямар шалтгаанууд байдаг вэ?
-Цөс дотроо чулуутай, чулуугүй гэж хоёр янз байдаг. Манайхан өөх тостой хоол хэтрүүлж иддэгтэйхолбоотойгоор цөс чулуужих өвчин газар авч байна. Мөн судасны битүүрэл, нарийсалтаас болж цөсчулуугүй хэрнээ маш хурдан хугацаанд үхжиж, харлаж, цоорох өвчин их тохиолдох болсон. Жилдээ 4000 гаруй хүн цөсний уутаа авахуулж байгаагаас ихэвчлэн дунд, хичээл насны хүмүүс байна. Өвчинд хүний нас хамаардаггүй, арын хаалга байдаггүй гэж ярьдаг шүү дээ. Сүүлийн үед цөсний өвчин залуужиж байгаад сэтгэл эмзэглэдэг.